Ağız kokusu, tıbbi terimle halitozis, kişinin kendisi veya çevresi tarafından fark edilebilen, nefes veya konuşma esnasındaki hoş olmayan kokudur. Sebeplerin %47 ila 90’ı ağız içinden kaynaklanır, kalanlar ise ağız içinden kaynaklanmayan veya sistemik hastalıklara bağlıdır.
Sabahları olan ağız kokusu:
Bazı insanlarda gece uykusundan sonra, sabah kalktıklarında ağız kokusu oluşur. Bu durum normaldir ve gece boyunca ağzın hareketsiz olmasına ve kurumasına bağlıdır. Genellikle kahvaltı ederken tükürük salgısının artmasıyla geçer.
Ağız içinden kaynaklanan kötü koku:
Bahsettiğimiz gibi ağız kokusu olan çoğu insanda kötü koku ağızdaki bakterilerden gelmektedir. Bakteriler proteinleri ve diğer artıkları yıktıkça fena kokulu gazlar ortaya çıkarlar. Aşağıdakilerden biri veya daha fazlası bakterilerin artmasına ve ağız kokusuna neden olabilir:
Dişler arasında kalan yiyecek artıkları. Normal diş fırçalama küçük yiyecek artıklarını (özellikle küçük et parçalarını) temizleyemeyebilir. Daha sonra gıda artığı çürür ve bakterilerle kaplanır. Düzenli diş ipi kullanımı bu sorunu çözer.
Plak, kalkül ve diş eti hastalığı. Diş plakları dişin yüzeyinde oluşan yumuşak beyaz birikintilerdir. Bakterilerin yiyecek ve tükürükle kombinasyonu sonucu oluşurlar. Plaklar çok çeşitli bakteri tipleri içerirler. Kalkül, diğer adıyla tartar, kalsiyum çökmesi ile sertleşen plaktır. Sıkıca dişlere yapışıktır. Diş eti hastalığı, dişleri saran dokuların enfeksiyonudur. Eğer diş etleri kırmızımsı görünüyor ve dişler fırçalandığında sık sık kanıyorsa, diş eti hastalığı olması muhtemeldir.
Dil yüzeyinde tabaka oluşumu. Bazı insanlarda dil yüzeyinde tabaka oluşabilir. Bunun neden olduğu henüz tam olarak belirlenememiştir. Burunun gerisinden ağza akan geniz akıntısına bağlı olabilir. Tabaka içerisinde birçok bakteri bulunabilir. Ağız kaynaklı kötü kokunun tedavisi ağız hijyeninin düzeltilmesidir. Rutin ağız hijyeni birçok durumda ağız kokusunu düzeltir.
Ağız kokum olduğunu nasıl fark edebilirim?
Ağız kokusunda temel sorun, kişinin kendi tarafından fark edilememesidir. Genellikle bunu bilmenin tek yolu, başkalarının bu konudaki yorumlarıdır. Bununla birlikte çoğu insan, başka birinin ağız kokusu hakkında yorum yapmayacak kadar naziktir. Ailenizden veya yakın arkadaşlarınızdan birine, ağız kokunuzun varlığına yönelik olarak güvenmelisiniz.
Bazen, kontrole gittiğinizde diş hekiminize de sorabilirsiniz. Bir diş hekimi normalde de ağzınızın kötü koktuğunu söyleyecektir. Diş eti hastalıkları ağız kokusunun önde gelen nedenlerindendir, tedavi ve tavsiyeleri diş hekimleri tarafından uygulanabilir.
Nefesinizin kötü kokup kokmadığını anlamak için basit bir test olduğu söylenir. Bileğinizin iç tarafını yalayın, birkaç saniye tükürüğün kurumasını bekleyin, sonra bileğinizi koklayın. Eğer hoş olmayan bir koku alıyorsanız, muhtemelen ağız kokunuz vardır.
Tıbbi Nedenler:
Sağlıkla ilgili diğer nedenler daha az görülürler. Burun ve sinüs ile ilgili problemleri olanlarda ağız kokusu olabilir. Örneğin, sinüzit, burunda yabancı cisimler veya burun etleri ağız kokusuna neden olabilir. Bu durumda kötü koku, burundan nefes verildiğinde artar. Ağıdan nefes verildiğinde fark edilemeyebilir. Akciğer ve bademcik enfeksiyonları da bazen ağız kokusu nedenidir. Bademcik dokusu kıvrımları arasında biriken gıda parçacıkları ve döküntüler de ağız kokusuna yol açar. Magma denilen bu döküntüler kirli sarı bir renkte olarak hastalar tarafından da görülebilir.
Ağız kokusu yapan hastalıklar arasında reflü hastalığını da tanımlamak gerekir. Burada mide asidi ve muhtevası yemek borusundan yukarıya ağız boşluğuna doğru kaçış yapmaktadır. Bu hastalarda ağız kokusunun yanı sıra ses kısıklığı, boyunda yanma hissi, midede ağrı-ekşime yanma hissi gibi belirtilerde bulunabilir.
Burun, geniz, ağız, gırtlak veya akciğer tümörlerinde de nefeste kötü koku olabilir. Böbrek ve karaciğer hastalıklarında vücuttan atılamayan metabolizma artıkları, ağız kokusuna neden olabilirler.
Tıbbi nedenler, genellikle başka belirtilerle kendilerini elverirler. Örnek olarak, burun tıkanıklığı, sinüzitin burun ve geniz akıntısı, yüz ve baş ağrıları gibi diğer belirtileri gibi. Eğer başka rahatsızlığınız yoksa ve ağız kokusundan başka şikâyetiniz yoksa, kötü kokunun kaynağı ağızdan veya sık görülmeyen tıbbi nedenlere bağlı olabilir.
